Een terugblik op afgelopen jaar
Vinzenz Ziesemer
Afgelopen jaar leverde ons werk veel resultaat op. In dit artikel blikken we terug én vooruit. Wij zijn bijzonder dankbaar voor alle ontvangen steun, die is en blijft cruciaal om ons werk mogelijk te maken.
Eerder gepubliceerd als nieuwsbrief (19 december 2024)
Een van onze eerste rapporten ging over toeslagen. Na de toeslagenaffaire is brede politieke steun ontstaan voor een eenvoudiger toeslagenstelsel zonder terugbetalingen. Wij adviseerden daarom een integrale vereenvoudiging van belastingen, heffingskortingen en toeslagen. Een Kamermeerderheid wilde ons voorstel laten doorrekenen door het CPB, maar daarna lag het proces een tijdje stil. Toch gaat dit dossier nu de goede kant op. Het kabinet besloot dit jaar namelijk om zo’n integrale vereenvoudiging verder uit te werken. Wij willen ons de komende jaren blijven inzetten om het dossier verder te brengen.
Samen met onze fellow Merel van Rooy trokken we dit jaar ook op tegen disproportionele verhogingen van verkeersboetes. Deze boetes worden nu gebruikt om begrotingsgaten te dichten. Maar die opbrengsten staan niet in verhouding tot de negatieve gevolgen. In combinatie met strenge incasso zorgen deze boetes namelijk voor zo’n 800 miljoen euro aan maatschappelijke kosten. Dankzij onze inzet werden de verkeersboetes dit jaar voor het eerst in lange tijd niet verhoogd en komt er een betalingsherinnering die helpt om schulden te voorkomen.
We gaan het komende jaar meer werk doen op het thema sociaal beleid. In het begin van 2025 verschijnt een rapport over gemeentelijke minimaregelingen. Deze zijn een groot en groeiend onderdeel van de inkomensondersteuning voor de meest kwetsbaarste gezinnen in ons land, waar de werking helaas momenteel sterk te wensen overlaat.
Ook op macro-economische thema’s waren we dit jaar actief. Bijvoorbeeld op de woningmarkt, waar na vele jaren van stilstand eindelijk weer beweging in het beleid zit. Onze stukken hadden een centrale rol in de discussie over de Wet Betaalbare Huur. Wij wezen erop dat juist de laagste inkomens vaak alleen terecht kunnen in de vrije huursector, omdat ze een koophuis niet kunnen betalen en nog jaren op een sociale huurwoning moeten wachten. Juist voor deze mensen maakt de Wet Betaalbare Huur woningen in de vrije sector minder bereikbaar. Daarvoor zijn verschillende oplossingsrichtingen denkbaar, linksom of rechtsom, maar helaas werd het debat vooral emotioneel en vanuit politieke loopgraven gevoerd. Ook bij verantwoordelijk minister De Jonge liepen de emoties op toen hij door journalisten werd gevraagd te reageren op onze analyses. Uiteindelijk werd de Wet Betaalbare Huur beleid, maar dankzij onze inzet volgt er komend jaar al een evaluatie. Wij werken aan een alternatief.
Een ander macro-economisch thema waar we afgelopen jaar actief op waren is begrotingsbeleid. Ons begrotingsbeleid verergerde in het verleden recessies in laagconjunctuur, joeg inflatie aan in hoogconjunctuur, en zorgt regelmatig voor zinloos tijdelijk geschuif met begrotingsposten. We ontwierpen een nieuw begrotingsanker dat vervolgens overgenomen werd in ambtelijke adviezen, maar de politiek trok zich weinig van die adviezen aan. Wij waren dan ook kritisch op het begrotingsbeleid van het nieuwe kabinet. Het is een kwestie van tijd tot dit thema weer op de agenda verschijnt.
Het komende jaar verdiepen we ons in het thema economische groei en innovatie. Bij sommigen leeft de vraag of groei nog kan binnen de grenzen van onze planeet. Anderen maken zich zorgen dat Europa steeds verder achter loopt bij de Verenigde Staten. Beleid is vaak gericht op behoud van wat we al hebben, maar groei komt van nieuwe bedrijvigheid. Onze innovatiekracht heeft daarom aandacht nodig.
Dit was een kleine greep uit ons werk. Maar er was nog veel meer, zoals onze rapporten over ‘weglekeffecten’ en de kapitaalmarktunie. Wij organiseerden een groot evenement over industriepolitiek bij het ministerie van Financiën en lanceerden Kenniskamers. Hierin gaan we met ambtenaren, politici en experts in gesprek over belangrijke publieke thema’s.
Met uw steun
Wij zijn bijzonder dankbaar voor alle ontvangen steun, die is en blijft cruciaal om ons werk mogelijk te maken. Een kleine maandelijkse donatie kan een groot verschil maken.
