Naar een Europese Kapitaalmarktunie
Barrières voor de verdere ontwikkeling van de Europese kapitaalmarkten
Jasper H. van Dijk en Julia van Rijn
De kapitaalmarktunie is een van de belangrijkste EU beleidsagenda’s van dit moment. Sinds 2015 richt de Europese Commissie zich met actieplannen op de ontwikkeling en integratie van Europese kapitaalmarkten. In opdracht van de Tweede Kamer deden wij onderzoek naar de grootste barrières voor de ontwikkeling van de Europese kapitaalmarkten.
Updates
Rapport ‘Naar een Europese Kapitaalmarktunie’ meerdere malen aangehaald door Minister van Weyenberg in beantwoording van kamervragen op 13 en 14 mei.
Minister Van Weyenberg reageert op het rapport ‘Naar een Europese Kapitaalmarktunie’ in een Kamerbrief
Tweede Kamerleden Van der Lee en Dassen benoemen het rapport ‘Naar een Europese Kapitaalmarktunie’ in het commissiedebat Eurogroep/Ecofin-Raad
Jasper H. van Dijk en Julia van Rijn geven een technische briefing in de Tweede Kamer over het rapport ‘Naar een Europese Kapitaalmarktunie’
Samenvatting
De kapitaalmarkten in Europa functioneren niet optimaal. Ze zijn gefragmenteerd en in bepaalde lidstaten onderontwikkeld. Het gevolg is dat spaarders een lager rendement op hun spaargeld genieten en dat bedrijven te maken hebben met hogere kosten op hun leningen. Een grotere en beter functionerende kapitaalmarkt komt de economische groei ten goede en vergroot de stabiliteit van de Europese economieën.
Nederland heeft veel te winnen bij verdere ontwikkeling en integratie van Europese kapitaalmarkten. Nederlandse huishoudens kunnen bij verdere ontwikkeling en integratie meer rendement behalen op hun pensioenen en besparingen, Nederlandse bedrijven krijgen lagere financieringskosten en het biedt mogelijkheden voor Nederlandse bedrijven om uit te breiden naar andere lidstaten.
Sinds 2015 richt de Europese Unie met het actieprogramma ‘kapitaalmarktunie’ zich op verdere integratie en ontwikkeling van de kapitaalmarkten. De implementatie van het actieprogramma verloopt voorspoedig, maar veel fundamentele aanpassingen met grote effecten op de ontwikkeling en integratie van Europese kapitaalmarkten ontbreken.
Er zijn fundamentele aanpassingen nodig om de kapitaalmarktunie verder te brengen, met name op het gebied van toezicht, faillissements- en belastingwetgeving en pensioenen. Deze maatregelen vragen beleidsinzet op nationaal niveau en gaan soms tegen belangen in van bepaalde bedrijfssectoren.
Er zijn drie barrières die deze fundamentele aanpassingen voor de ontwikkeling en integratie van kapitaalmarkten in de weg staan:
De Europese Commissie is afhankelijk van de lidstaten om kapitaalmarkten aan te pakken. Beleidsterreinen voor de kapitaalmarktunie waarop veel voortuitgang kan worden geboekt zijn nationale aangelegenheden. De Europese Commissie heeft weinig instrumenten om iets te doen aan tegenstribbelende lidstaten.
De Europese Commissie geeft te weinig richting. De vele en uiteenlopende doelstellingen voor de kapitaalmarktunie wekken verwachtingen die niet waargemaakt kunnen worden. Zonder doel en zonder duidelijkheid over de baten lukt het niet om lidstaten over hun nationale belangen te laten heenstappen.
Het gevoel van noodzaak bij lidstaten ontbreekt. In tegenstelling tot de bankenunie, ontbreekt het de kapitaalmarktunie aan momentum.
Wij adviseren de Tweede Kamer om het kabinet te bewegen tot een voortrekkersrol. Nederland heeft in het bijzonder belang bij een beter functionerende kapitaalmarkt. Vanuit een voortrekkersrol kan Nederland de ontwikkeling en integratie van kapitaalmarkten verder aanjagen. Dit maakt de kans groter dat er grote stappen worden gezet en dat Nederlandse doelen worden behaald. Wij adviseren de Tweede Kamer daarom om gezamenlijk met het kabinet Nederlandse doelen te formuleren en deze op te nemen in een eigen actieprogramma.
